Treść umowy spółki komandytowej regulowana jest obowiązującymi przepisami. Umowa spółki komandytowej powinna zawierać: firmę i siedzibę spółki; przedmiot działalności spółki; czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość; oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową). Wskazane elementy wyznaczają minimalną treść umowy spółki komandytowej. Jak je prawidłowo sformułować? Czy umowa spółki może zawierać postanowienia wykraczające poza wskazany zakres?

Firma spółki

Firma spółki identyfikuje i indywidualizuje ją w obrocie gospodarczym. Jest więc bardzo istotne aby wspólnicy dobrze przemyśleli przy zawiązywaniu spółki pod jaką firmą chcą, aby spółka funkcjonowała.

Podstawowe zasady budowania firmy spółki komandytowej określone są obowiązującymi przepisami Kodeksu spółek handlowych. Przede wszystkim firma powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowa". Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem "spółka komandytowa". W takiej sytuacji także forma prawna komplementariusza powinna zostać zamieszczona w firmie spółki komandytowej w pełnym brzmieniu.

Niedopuszczalne jest natomiast zamieszczenie w firmie spółki komandytowej nazwiska czy firmy komandytariusza. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. Jeśli zdarzy się, że komandytariusz i komplementariusz noszą to samo nazwisko lub ich firmy pokrywają się, wspólnicy powinni zadbać, aby firma spółki pozwalała na ustalenie, kto jest komplementariuszem.

Firma spółki poza wyżej wskazanymi elementami, może także wskazywać na przedmiot działalności, siedzibę spółki oraz zawierać inne określenia dowolnie obrane. Dodatkowe określenia powinny jednak być zamieszczane w firmie spółki z rozwagą. Ostatecznie obrana firma nie może bowiem wprowadzać w błąd, w szczególności co do osoby przedsiębiorcy, przedmiotu działalności spółki, miejsca jej działalności czy źródeł jej zaopatrzenia. Po ostatecznym ustaleniu firmy należy jeszcze zweryfikować, czy odróżnia się ona dostatecznie od firm lub nazw produktów innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku co zakładana spółka komandytowa. W praktyce dotyczy to zarówno potencjalnej zbieżności firm dwóch spółek na etapie rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców KRS, jak ewentualnej kolizji (zbieżności) firmy spółki ze znakiem towarowym zastrzeżonym przez inny podmiot. 

Siedziba

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, siedzibą spółki komandytowej jest miejscowość, w której wspólnicy prowadzą sprawy tej spółki. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie aby wspólnicy wybrali na siedzibę spółki inną miejscowość. Należy jednak pamiętać, że  powinna ona mieć jakikolwiek związek z prowadzoną przez spółkę działalnością.

Przedmiot działalności

Wskazanie w umowie spółki przedmiotu jej działalności to nic innego jak określenie jaki rodzaj działalności gospodarczej planuje prowadzić spółka. Nie stanowi ono jednak zobowiązania do jej stałego wykonywania a jedynie ogranicza spółce możliwość stałego wykonywania działalności wykraczającej poza wskazany zakres. Z formalnego punktu widzenia, określenie w umowie spółki przedmiotu jej działalności może się odbyć w sposób dowolny. Zazwyczaj jednak, w związku z faktem, że przy rejestracji spółki w rejestrze przedsiębiorców konieczne jest określenie przedmiotu działalności spółki według pozycji Polskiej Klasyfikacji Działalności, dla uniknięcia ewentualnych problemów przy rejestracji spółki już w umowie spółki przedmiot jej działalności określa się przy wykorzystaniu pozycji PKD.

Ustalając przedmiot działalności spółki trzeba przy tym pamiętać, że nie każdy rodzaj działalności może być prowadzony przez spółkę komandytową.

Czas trwania

Umowa spółki powinna określać czas jej trwania, jeżeli jest on oznaczony. Częste jest jednak zamieszczanie w umowie spółki także informacji o zawiązaniu spółki na czas nieoznaczony, pomimo, że nie jest to wymagane.

To, czy spółka zostanie zawiązana na czas oznaczony czy nieoznaczony zależy od decyzji wspólników. Także oni, w razie gdy zdecydują, że spółka ma być powołana na określony czas, muszą podjąć decyzję co do tego kiedy spółka ma zostać rozwiązana. Mogą to zrobić czy to poprzez wskazanie:

• daty, do której umowa została zawarta,
• okresu na jaki została zawarta ze wskazaniem od kiedy okres ten należy liczyć, czy
• zdarzenia skutkującego rozwiązaniem umowy.

Oznaczenie wkładów

Wniesienie wkładów do spółki stanowi obowiązek wspólnika każdej spółki handlowej, z którego żaden wspólnik nie może zostać zwolniony. W umowie spółki komandytowej należy określić wkład wnoszony przez każdego wspólnika i jego wartość.

Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki. Jeżeli wkładem komandytariusza do spółki jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki określa przedmiot tego świadczenia, jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne. Jeżeli komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje tej spółki akcyjnej.

Przepisy nie wskazują minimalnej ani maksymalnej wartości wkładów, jakie wnieść muszą wspólnicy do spółki komandytowej. Wspólnicy muszą jednak pamiętać, że środki z wkładów służą spółce w prowadzonej działalności gospodarczej, co jest istotne zwłaszcza na początkowym etapie działalności spółki, kiedy nie osiąga ona jeszcze przychodów. Wspólnicy powinni mieć także na uwadze, że zbyt niskie wkłady mogą zniechęcić potencjalnych kontrahentów do nawiązania współpracy ze spółką.

Suma komandytowa

Suma komandytowa stanowi swoiste zabezpieczenie dla wierzycieli spółki, którzy w określonych okolicznościach mogą dochodzić od komandytariusza zaspokojenia swoich roszczeń wobec spółki. Komandytariusz odpowiada bowiem wobec wierzycieli spółki, ale jedynie do wysokości sumy komandytowej, przy czym jest wolny od odpowiedzialności w granicach wartości wkładu wniesionego do spółki.

Każdemu komandytariuszowi należy przypisać odrębną sumę komandytową. Suma ta może być różna dla poszczególnych komandytariuszy lub taka sama dla każdego z nich. Brak ustawowej regulacji co do minimalnej wysokości sumy komandytowej. Powszechnie przyjmuje się jednak, że nie może ona być symboliczna chociaż istnieją rozbieżności co do skutków ustalenia sumy komandytowej na rażąco niskim poziomie.

Co jeszcze może się znaleźć w umowie spółki?

Wyżej wskazane elementy stanowią niejako szkielet umowy spółki. Rzadko jednak zdarza się, żeby umowa spółki komandytowej ograniczała się jedynie do jej obligatoryjnych postanowień. Obowiązujące przepisy dają wspólnikom możliwość elastycznego kształtowania umowy, z której warto skorzystać, aby ukształtować zasady funkcjonowania spółki zgodne z oczekiwaniami wspólników. Elastyczność ta przejawia się w możliwości zamieszczenia w  umowie postanowień dodatkowych, fakultatywnych.

Ich wprowadzenie do umowy wynikać może z:

• woli wprowadzenia do umowy określonego rozwiązania dotyczącego funkcjonowania spółki, które bez jego umieszczenia w umowie nie mogło by być zastosowane (np. możliwości przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę),
• woli modyfikacji względnie obowiązujących przepisów w taki sposób, aby rozwiązanie określonej kwestii było bardziej dopasowane do potrzeb wspólników i spółki (np. wyłączenia prawa do odsetek od udziałów kapitałowych wspólników),
• woli wprowadzenia do umowy spółki rozwiązań nieprzewidzianych wprost obowiązującymi przepisami, które będą jednak dopuszczalne zgodnie z zasadą swobody umów (np. szczegółowego określenia sposobu podejmowania uchwał przez wspólników).

W każdym przypadku jednak wprowadzenie określonego postanowienia do umowy powinno być poprzedzone analizą skutków jego wprowadzenia, tak aby w przyszłości nie wpływało negatywnie na funkcjonowanie spółki oraz nie powodowało niepożądanych z punktu widzenia wspólnika konsekwencji.

Postanowienia fakultatywne niekoniecznie muszą być zamieszczone w umowie spółki. W niektórych przypadkach zasadne będzie ich zamieszczenie w odrębnej umowie, o czym pisaliśmy już Komandytariusz w spółce komandytowej – co można zmienić?.

Autor:

Karolina Durbacz